Lúc còn trai tráng khỏe mạnh, người ta cảm thấy rằng: Cuộc sống của con người nơi trần thế tưởng chừng như dài vô tận. Người ta cắm cúi ra sức làm lụng để thu góp càng nhiều tiền của càng tốt, cho dù vất vả đến đâu cũng không quản ngại, có khi dùng mánh lới, lừa gạt để kiếm tiền. Nhiều tiền của có thể mua được chức quyền; nhiều của cải thì có thể bắt người nghèo khó phải quỳ lụy, phải cung phụng mình.

Cuộc đời con người như kiếp phù du, ngắn ngủi đến nỗi người ta không tưởng tượng được. Mới ngày nào còn tung tăng với bạn bè nơi trường tiểu học, nay đã thấy mái tóc ngả màu, chân đi không còn vững vàng như trước, đầu óc suy nghĩ châm chạp. Khi thấy mình đã già, người ta thường hay nuối tiếc; giá biết vậy, hồi đó mình dấn thân làm việc nọ việc kia; giá biết vậy, mình khiêm nhường một chút cộng tác với họ thì công việc có phải tốt hơn không?

Lời Kinh Thánh trong sách Giảng viên nói rằng: (Gv 1,2-3;14-18. 2,20-23)

"Ông Cô-he-lét nói: “Phù vân, quả là phù vân. Phù vân, quả là phù vân. Tất cả chỉ là phù vân. Lợi lộc gì đâu khi con người phải chịu đựng bao gian lao vất vả dưới ánh nắng mặt trời? Sau khi nhìn thấy mọi công việc thực hiện dưới ánh mặt trời, tôi nhận ra: tất cả chỉ là phù vân, chỉ là công dã tràng xe cát. Cái gì đã cong, uốn làm sao nổi, cái gì đã thiếu, đếm thế nào ra? Tôi tự nhủ: Này tôi đã gom góp, đã thu thập được nhiều điều khôn ngoan hơn tất cả những vị đã cai trị Giê-ru-sa-lem trước tôi. Trí tôi đã học hỏi được nhiều điều khôn ngoan, tích luỹ được bao nhiêu kiến thức; tôi đã chú tâm phân biệt đâu là khôn ngoan, tri thức, đâu là điên rồ, khờ dại. Ngay cả việc này nữa, tôi nhận thấy đó cũng chỉ là công dã tràng. Càng nhiều khôn ngoan, càng nhiều phiền muộn, càng thêm hiểu biết, càng thêm khổ đau.

Bấy giờ tôi đâm ra thất vọng về bao gian lao vất vả tôi đã phải chịu dưới ánh mặt trời. Quả thế, có người đã đem hết khôn ngoan và hiểu biết mà làm việc vất vả mới thành công, rồi lại phải trao sự nghiệp của mình cho một người đã không vất vả gì hết. Điều ấy cũng chỉ là phù vân và lại là đại hoạ. Chuyện gì xảy ra cho con người sau bao mối bận tâm và bao gian lao vất vả nó phải chịu dưới ánh mặt trời? Phải, đối với con người ấy, trọn cuộc đời chỉ là đau khổ, bao công khó chỉ đem lại ưu phiền! Ngay cả ban đêm, nó cũng không được yên lòng yên trí. Điều ấy cũng chỉ là phù vân!"

Con người trong thế giới ngày hôm nay đang vướng vào tội "kiêu ngạo", họ tưởng mình có thể làm được tất cả, chế tạo được những máy móc tinh vi, những máy bay khổng lồ, những Roboter thông minh, nhưng chỉ một con vi khuẩn Corona (Virus) bé nhỏ, bé nhỏ đến nỗi tưởng như vô hình đã làm cho toàn thế giới bất lực trước ôn dịch Corona đang hoành hành khắp thế giới. Tội kiêu ngạo và ganh tị dẫn con người ta gây ra chiến tranh, không cần biết đến nhân phẩm của người khác, chỉ có mình và phe nhóm của mình là trên hết. Thế giới đang sống trong phập phồng lo sợ vì chiến tranh, nhất là ở Âu Châu. Bởi nước Nga xua quân xâm lược nước Ukraine. Trong những ngày qua, cuộc chiến càng tàn khốc hơn.

Ngày mai là ngày 02 tháng Ba, là ngày Thứ Tư Lễ Tro, ngày bắt đầu Mùa Chay, ngày Giáo Hội mời gọi con cái ăn chay kiêng thịt để dọn linh hồn và thể xác, để cùng với tất cả anh chị em trong Giáo Hội tưởng niệm Cuộc Thương Khó và Phục Sinh của Chúa Giêsu. Cũng trong ngày này, Đức Giáo Hoàng mời gọi tất cả mọi người cùng hiệp lời cầu xin Chúa biến đổi tâm hồn những người có trách nhiệm trên bình diện quốc gia, để họ ngồi lại với nhau và tìm một giải pháp hầu đem lại hòa bình cho thế giới.

Tại sao phải ăn chay, kiêng thịt?

Ăn chay giúp cho con người biết về chính con người thật của mình. Đặt cho mình những câu hỏi để biết mình là ai? Thân xác của mình có thật là của mình không? Nếu thân xác thật là của mình và mình làm chủ nó, thì sao mình không biết gì về mọi hoạt động trong lục phủ, ngũ tạng, biết bao nhiêu triệu, bao nhiêu tỷ vi trùng tốt cũng như xấu đang sống chung trong cơ thể của mình mà mình không biết? Nếu mình làm chủ thân xác của mình, thì sao không ra lệnh cho các bệnh tật, các vi trùng xấu nguy hiểm, cho các vi khuẩn như Corona cũng như những vi khuẩn ác tính khác ra khỏi thân xác mình đi? Nếu người ta làm chủ thân xác của mình, thì sao trong cơ thể tự nhiên đau chỗ này, đau chỗ kia mà người ta không phán một lời để cho nó khỏi đau?

Câu trả lời là: Không ai có thể làm được, cho dù là Bác sĩ, Bác học hoặc nhà Thông thái cũng chỉ giới hạn trong thân phận phàm nhân. Như vậy, thân xác của mỗi người nằm trong tay và sự quan phòng của Đấng Tạo Hóa.

Khi nói đến ăn chay trước hết phải nghĩ đến hai chữ: „Trở lại“ (Umkehr).

Nhiều người tự hỏi: Tại sao phải trở lại, mà trở lại chỗ nào??

Ăn chay, kiêng thịt là những dấu chỉ bề ngoài, nói lên lòng sám hối từ tận đáy lòng, nói lên sự từ bỏ những thèm muốn những đam mê của thể xác, để nhìn nhận rằng thân xác mình được Thiên Chúa tác sinh vào trần gian từ bụi đất, sau cuộc lữ hành nơi trần thế thân xác sẽ lại trở về tro bụi. Ăn chay để biết mình đứng trước tôn nhan Đấng Tạo Hóa chỉ là phàm nhân hèn mọn.

Chúa Giêsu mời gọi chúng ta sám hối về những lỗi lầm và hòa giải những việc mà mình đã vô tình hoặc cố ý xúc phạm đến Thiên Chúa, đến anh chị em và đặc biệt tin vào Tin Mừng. Tin Mừng đây là "Lời của Thiên Chúa", mà Lời của Thiên Chúa chính là "Ngôi Lời", mà Ngôi Lời chính là Chúa Giêsu.

Mùa Chay, Mùa Giáo Hội mời gọi mọi người cầu nguyện, ăn chay hãm mình, làm việc bác ái, để nhìn lại những giới hạn nơi bản thân, để bớt đi sự tự phụ, kiêu căng, để vượt thắng những đam mê, những đòi hỏi vô bổ của thể xác, những quyến rũ của thế gian, tiền tài, sắc dục, và danh vọng mà ma quỷ luôn luôn cám dỗ tất cả mọi người không trừ một ai, kể cả Chúa Giêsu cũng bị ma quỷ cám dỗ. Ba chước cám dỗ này người ta gọi là "ba thù".

Tại sao phải trở lại?

Kinh Thánh cho chúng ta biết, tất cả mọi sự vật Thiên Chúa tạo dựng đều tốt đẹp, Sách Sáng thế chương 1 câu 26 và câu 31) Thiên Chúa phán: "Chúng ta hãy làm ra con người theo hình ảnh chúng ta, giống như chúng ta, để con người làm bá chủ cá biển, chim trời, gia súc, dã thú, tất cả mặt đất và mọi giống vật bò dưới đất." Thiên Chúa thấy mọi sự Người đã làm ra quả là rất tốt đẹp!

Nhưng sự tốt đẹp ấy đã bị ma quỷ vì ghen tị mà phá hoại. Ma quỷ ghen tị vì Thiên Chúa dựng nên con người đẹp đẽ giống hình ảnh của Thiên Chúa, nên đã tìm cách cám dỗ để con người tự đánh mất đi những gì tốt đẹp nhất mà Thiên Chúa ban cho. Khi nghe ma quỷ cám dỗ, ông bà Nguyên Tổ đã phạm tội „kiêu ngạo“, ông bà đã muốn trở nên như Thiên Chúa (x. St 3,1-14) nên đã bị đuổi ra khỏi Vườn địa đàng và phải lãnh hậu quả là sự chết. Sự kiêu ngạo của ông bà Nguyên tổ đã truyền nhiễm vào tâm tính của tất cả hậu duệ (tất cả nhân loại).

Trong sách Tam Tự Kinh, Đức Khổng Tử cũng xác định rằng: „Nhân chi sơ, tính bản thiện“. Con người sinh ra bản tính ban đầu vốn thiện và tốt lành, khi lớn lên, do ảnh hưởng của đời sống xã hội, của môi trường chung quanh mà tính tình trở nên thay đổi, tính ác có thể phát sinh, và tội lỗi thâm nhập vào con người.

Trong thời tổ phụ Nô-ê, Kinh Thánh thuật lại rằng:

ĐỨC CHÚA thấy rằng trên mặt đất sự gian ác của con người quả là nhiều, và suốt ngày lòng nó chỉ toan tính những ý định xấu. ĐỨC CHÚA hối hận vì đã làm ra con người trên mặt đất, và Người buồn rầu trong lòng.  (St 6,5-6)

Sự gian ác hoành hành trên mặt đất, không chỉ trong thời tổ phụ Nô-ê mà còn kéo dài cho tới ngày hôm nay. Ai ai cũng muốn khoe mình hơn người khác, tài giỏi hơn,  giàu có hơn, đẹp hơn, tìm đủ mọi cách để cung phụng cho thể xác, tìm cách mua quan bán chức. Rất nhiều người khi đã có chức quyền trong tay, thay vì phục vụ thì lại dùng quyền hành để vụ lợi cho cá nhân cho gia đình của mình, bóc lột, ức hiếp người cô thân cô thế.

Vì vậy, ăn chay là để quay trở về (Umkehr) với bản tính lương thiện và tốt lành mà Thiên Chúa đã phú bẩm cho mỗi con người khi được tác sinh vào trần gian. Ăn chay là để nhìn lại con người mình, để biết mình là ai? Để trở lại với Đấng tác sinh ra mình. Ăn chay không chỉ có trong Mùa Chay, nhưng trong suốt cuộc đời của mỗi người. Ăn chay không cứ ở bề ngoài để người ta biết mình ăn chay, nhưng nên ăn chay như Chúa Giêsu dạy:

"Khi ăn chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả: chúng làm cho ra vẻ thiểu não, để thiên hạ thấy là chúng ăn chay. Thầy bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi. (Mt 6,16)

Mùa Chay được bắt đầu từ „Thứ Tư Lễ Tro“ và kết thúc vào chiều thứ Bảy Tuần Thánh trước Lễ Vọng Phục Sinh. Trong thời gian này tổng cộng là 46 ngày, trong đó có 6 ngày Chúa nhật. Ngày Chúa nhật không buộc ăn chay mà phải ăn mừng, vì là ngày Thứ Nhất trong tuần, mỗi ngày Chúa nhật là ngày mừng Chúa Giêsu Kitô phục sinh.

Lễ tro là nghi thức nhắc nhở cho con người biết rằng: mình được Thiên Chúa tạo dựng từ bụi đất, và sẽ trở về bụi đất. (x. St 3,19). Ngày nay Giáo Hội buộc ăn chay kiêng thịt trong hai ngày: Thứ Tư Lễ Tro và Thứ Sáu Tuần Thánh, đó là những biểu tượng cho lòng ăn năn sám hối để trở về với Thiên Chúa. Các ngày khác trong Mùa Chay thì Giáo Hội khuyên chúng ta ăn chay để dễ thắng vượt được những cám dỗ, để cho linh hồn và thể xác được thanh tịnh gọn gàng hơn hầu xứng đáng lãnh nhận Ơn Cứu Độ của Chúa Giêsu, Đấng là Lòng Thương Xót của Thiên Chúa Cha.

Lạy Cha toàn năng, chúng con trông cậy vào Lòng Thương Xót vô bờ bến của Cha, xin Cha thương xót chúng con và toàn thế giới trước đại nạn ôn dịch Corona và cuộc chiến tranh đang xảy ra ở Ukraine. Amen.

Giuse Bùi Văn Toàn, FD (Gia đình con cái của Chúa)