Để Lễ Hội mừng Con Thiên Chúa giáng sinh được kéo dài, Giáo Hội thiết lập "Tuần bát nhật Giáng Sinh". Tuần bát nhật Giáng Sinh được kết thúc vào ngày 01 tháng 01 (Tây lịch) hằng năm. Ngày kết thúc Tuần bát nhật, Giáo Hội mừng kính Lễ Đức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa. Như vậy, mừng Con Thiên Chúa giáng sinh vào ngày 25 tháng 12 và mừng Mẹ Thiên Chúa vào ngày 01 tháng 01, tức là ngày đầu Năm Mới.
Sau khi tạo dựng trời đất và tất cả kỳ hoa dị thảo cùng với muông chim cầm thú, Thiên Chúa phán: "Chúng ta hãy làm ra con người theo hình ảnh chúng ta, giống như chúng ta, để con người làm bá chủ cá biển, chim trời, gia súc, dã thú, tất cả mặt đất và mọi giống vật bò dưới đất." (St 1,26)
ĐỨC CHÚA là Thiên Chúa lấy bụi từ đất nặn ra con người (Adam), thổi sinh khí vào lỗ mũi, và con người trở nên một sinh vật. Rồi ĐỨC CHÚA là Thiên Chúa trồng một vườn cây ở Ê-đen, về phía đông, và đặt vào đó con người do chính mình nặn ra. (St 2,7-). ĐỨC CHÚA là Thiên Chúa cho một giấc ngủ mê ập xuống trên Adam (con người), và con người thiếp đi. Rồi Chúa rút một cái xương sườn của con người ra, và lắp thịt thế vào. ĐỨC CHÚA là Thiên Chúa lấy cái xương sườn đã rút từ con người ra, làm thành một người đàn bà và dẫn đến với con người. (St 2, 21-22.
Adam đặt tên cho vợ là E-va, vì bà là mẹ của chúng sinh. (St 3,20)
Thiên Chúa đã trao mọi sự tốt đẹp mà Ngài đã tạo dựng cho ông Adam và bà Eva, để ông bà làm bá chủ, thế mà ông bà còn chưa lấy làm đủ, nghe lời cám dỗ của con rắn. Satan nói với ông bà: „Nếu ông bà ăn trái cây mà Thiên Chúa cấm, thì mắt ông bà sẽ mở ra và nên như những vị thần biết điều thiện điều ác.“ Thế là bà Eva không ngần ngại đưa tay hái trái cấm ăn để được nên tinh khôn, rồi bà đưa cho cả chồng đang ở đó với mình; ông cũng ăn. Và sự việc đã biến đổi, bấy giờ mắt hai người mở ra, và họ thấy mình trần truồng: họ mới kết lá vả làm khố che thân. Ông bà Nguyên tổ (Adam & Eva) vì không vâng lời Thiên Chúa, nên đã bị Thiên Chúa giáng phạt.
Hậu quả của sự kiêu ngạo, muốn được ngang hàng với Đấng tạo hóa, Đấng dựng nên chính mình cũng như vạn vật, đó là sự đau khổ và sự chết thống trị.
Nhưng Thiên Chúa vì yêu thương con người đã được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa, nên Người không nỡ tận diệt và hứa sẽ cứu chuộc: Thiên Chúa nói với Satan: „Ta sẽ gây mối thù giữa mi và người đàn bà, giữa dòng giống mi và dòng giống người ấy; dòng giống đó sẽ đánh vào đầu mi, và mi sẽ cắn vào gót nó." (St 3,15)
Khi thời kỳ đã tới hồi viên mãn, giờ cứu chuộc nhân loại đã đến, Thiên Chúa thực hiện lời Người đã hứa. Thiên Chúa sai sứ thần Gabriel đến một thành miền Ga-li-lê, gọi là Na-da-rét, gặp một trinh nữ đã thành hôn với một người tên là Giu-se, thuộc dòng dõi vua Đa-vít. Trinh nữ ấy tên là Ma-ri-a. Sứ thần vào nhà trinh nữ và nói: "Mừng vui lên, hỡi Đấng đầy ân sủng, Đức Chúa ở cùng bà." Nghe lời ấy, bà rất bối rối, và tự hỏi lời chào như vậy có nghĩa gì. Sứ thần liền nói: "Thưa bà Ma-ri-a, xin đừng sợ, vì bà đẹp lòng Thiên Chúa. Và này đây bà sẽ thụ thai, sinh hạ một con trai, và đặt tên là Giê-su. Người sẽ nên cao cả, và sẽ được gọi là Con Đấng Tối Cao. Đức Chúa là Thiên Chúa sẽ ban cho Người ngai vàng vua Đa-vít, tổ tiên Người. Người sẽ trị vì nhà Gia-cóp đến muôn đời, và triều đại của Người sẽ vô cùng vô tận. "Bà Ma-ri-a thưa với sứ thần: "Việc ấy sẽ xảy ra cách nào, vì tôi không biết đến việc vợ chồng!" Sứ thần đáp: "Thánh Thần sẽ ngự xuống trên bà, và quyền năng Đấng Tối Cao sẽ rợp bóng trên bà, vì thế, Đấng Thánh sắp sinh ra sẽ được gọi là Con Thiên Chúa. (Lc 1,26-36)
Đức Mẹ Maria được Thiên Chúa tuyển chọn và thánh hóa để trở nên Mẹ của Ngôi Hai Thiên Chúa. Thánh Luca trình thuật khi Đức Mẹ đến thăm bà Ê-li-sa-bét rằng: "Bà Ê-li-sa-bét vừa nghe tiếng bà Ma-ri-a chào, thì đứa con trong bụng nhảy lên, và bà được đầy tràn Thánh Thần, liền kêu lớn tiếng và nói rằng: “Em được chúc phúc hơn mọi người phụ nữ, và người con em đang cưu mang cũng được chúc phúc. Bởi đâu tôi được Thân Mẫu Chúa tôi đến với tôi thế này? (Lc 1,41-43).
Chúa Thánh Thần đã tác động bà Ê-li-sa-bét để bà reo lên vì được hạnh phúc đón tiếp Mẹ Thiên Chúa.
Khi Mẹ Maria được Sứ thần truyền tin, lúc đó khoảng 15 hoặc 16 tuổi. Sao Sứ thần không nói với Đức Mẹ: là chị hoặc là cô mà lại là bà??
Phải chăng ngay từ đây, từ lúc này Thiên Chúa đã thiết lập một bà Eva mới? Cứ theo diễn tiến của Kinh Thánh, thì Đức Mẹ Maria là bà Eva mới với tấm lòng khiêm cung, nhân hậu mà Thiên Chúa đã trao cả nhân loại cho Mẹ, để Mẹ yêu thương và gìn giữ.
Đang khi bà Eva tổ mẫu muốn được nên tinh khôn và được ngang hàng với Thiên Chúa, thì Mẹ Maria là bà Eva mới thưa với Sứ thần Gabriel với những lời thật khiêm nhường: „Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần nói." Rồi Mẹ Maria (Bà Eva mới) còn thưa với Thiên Chúa:
"Linh hồn tôi ngợi khen Đức Chúa, thần trí tôi hớn hở vui mừng vì Thiên Chúa, Đấng cứu độ tôi. Phận nữ tỳ hèn mọn, Người đoái thương nhìn tới; từ nay, hết mọi đời sẽ khen tôi diễm phúc. Đấng Toàn Năng đã làm cho tôi biết bao điều cao cả, danh Người thật chí thánh chí tôn! (Lc 1,46-49)
Trong tiệc cưới tại Ca-na, Thánh Gioan trình thuật rõ nét hơn về Mẹ Maria là Bà Eva mới.
„Ngày thứ ba, có tiệc cưới tại Ca-na miền Ga-li-lê. Trong tiệc cưới có thân mẫu Đức Giê-su. Đức Giê-su và các môn đệ cũng được mời tham dự. Khi thấy thiếu rượu, thân mẫu Đức Giê-su nói với Người: "Họ hết rượu rồi." Đức Giê-su đáp: "Thưa bà, chuyện đó can gì đến bà và tôi? Giờ của tôi chưa đến." Thân mẫu Người nói với gia nhân: "Người bảo gì, các anh cứ việc làm theo." (Ga 2,1-5)
Trong đoạn Kinh Thánh này, ai cũng thấy Đức Mẹ thật là hiền hậu, quan tâm và thương người, đặc biệt hơn các phụ nữ khác.
Theo lẽ thường thì khách được mời cứ việc ăn uống vui vẻ, chung vui với niềm vui của cô dâu chú rể cũng như hai họ, ăn uống no say rồi ra về. Riêng Mẹ Maria thì khác, Người là vị khách được mời, nhưng coi tiệc cưới như là việc của nhà mình. Ta thử đặt câu hỏi: Làm sao Đức Mẹ biết người ta thiếu rượu? Nếu Mẹ không đi vào trong hậu đường, không vào trong bếp nơi những người phục vụ khách dự tiệc. Sự việc này chứng tỏ Đức Mẹ đã quan tâm, lo lắng cho cô dâu chú rể. Khi thấy tiệc cưới hết rượu và sự lo lắng của những người phục vụ, Đức Mẹ lại không nói với người quản tiệc mà lại nói với Con mình. Thử hỏi tất cả mọi người trong tiệc cưới cũng như các môn đệ lúc đó có ai biết Đức Giêsu là Con Thiên Chúa? Chắc chắn không một ai biết, ngoại trừ Đức Mẹ Maria biết rõ Đức Giêsu là Con Thiên Chúa, là Con Đấng tối cao, và Mẹ được Thiên Chúa tuyển chọn để cưu mang Con Thiên Chúa nhập thể, hầu thực hiện thánh ý của Thiên Chúa Cha để cứu chuộc nhân loại. (x. Lc 1,30-33).
Vì biết rõ con mình là Con Thiên Chúa và với tư cách thân mẫu, Mẹ Maria đã khẩn khoản với con mình để xin Người can thiệp, Mẹ nói:
"Họ hết rượu rồi." Đức Giê-su đáp: "Thưa bà, chuyện đó can gì đến bà và tôi? Giờ của tôi chưa đến."
Câu trả lời của Chúa Giêsu với Đức Mẹ nghe ra không êm tai mấy. Có người nghĩ rằng: lẽ ra Chúa Giêsu trả lời với Đức Mẹ. „Thưa mẹ, chuyện đó can gì đến mẹ và con? Giờ con chưa đến.“ nghe có vẻ êm hơn. Ở đây, Chúa Giêsu trả lời Đức Mẹ không với tư cách là con của bà Maria làng Na-da-rét, nhưng trong tư cách Thiên Chúa nói với Bà Eva mới? Tuy Chúa Giêsu nói với Đức Mẹ „Giờ của tôi chưa đến.“ Nhưng Đức Mẹ nghe lời ấy không lấy làm thất vọng mà vui mừng tin tưởng. Vì chỉ một mình Đức Mẹ biết Chúa Giêsu là ai, và hiểu Chúa Giêsu nói gì, biết và hiểu rất rất rõ, nên Mẹ mới nói với gia nhân: „Người bảo gì, các anh cứ việc làm theo.“
Khi „Giờ“ cứu chuộc nhân loại của Chúa Giêsu đến, „Giờ“ tử nạn cũng là „Giờ“ hoàn tất công cuộc cứu chuộc nhân loại, đồng thời cũng là „Giờ“ Chúa Giêsu được Chúa Cha tôn vinh, cũng là lúc Chúa Giêsu trao nhân loại cho Đức Mẹ là Bà Eva mới:
Tin Mừng Thánh Gioan trình thuật: Khi Chúa Giêsu còn bị treo trên thập giá, Người thấy thân mẫu và môn đệ mình thương mến đứng bên cạnh, Đức Giê-su nói với thân mẫu rằng: "Thưa Bà, đây là con của Bà." Rồi Người nói với môn đệ: "Đây là mẹ của anh." Kể từ giờ đó, người môn đệ rước bà về nhà mình.
(Ga 19,26-27)
Người môn đệ đứng dưới chân thập giá không thấy nhắc đến tên, người môn đệ này có thế là ông, là bà, là anh, là chị, là em hay là tôi. Người môn đệ Chúa thương mến này đã rước bà về nhà mình. Như vậy, những ai là môn đệ của Chúa Giêsu, thì có Mẹ Maria làm Mẹ, và được phép đón rước Mẹ về nhà mình.
Lạy Mẹ Maria, Mẹ là Bà Eva mới của nhân loại, Mẹ là Mẹ của chúng con, chúng con là con yêu của Mẹ. Bây giờ con mới hiểu, rất nhiều lần Chúa Giêsu nói: „Ai có tai thì nghe“, như vậy có người có tai mà như không có. Xin Mẹ luôn nhắc nhở chúng con, như Mẹ đã nhắc nhở các gia nhân trong tiệc cưới tại Cana: „Người bảo gì, các anh cứ việc làm theo.“ Amen.
Lễ mừng Đức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa
Giuse Bùi Văn Toàn, FD (Familia Dominus - Gia đình con cái của Chúa)