Tại sao trong Phụng Vụ của Giáo Hội Công Giáo lại có Lễ Tro và nghi thức rắc tro trên đầu?

„Thứ Tư Lễ Tro“.

Lễ tro là nghi thức nhắc nhở cho con người biết rằng:  mình được Thiên Chúa tạo dựng từ bụi đất, và sẽ trở về bụi đất. Vì con người (Adam – Eva, nguyên tổ loài người) đã nghe lời cám dỗ của Sự Dữ (Ma quỷ) không vâng phục Thiên Chúa. Chính vì sự kiêu ngạo muốn nên cao trọng như những vị thần và biết mọi sự thiện ác như Thiên Chúa, nên đã phạm tội và không được sống trường sinh trong vườn địa đàng nữa.

Trong sách Sáng Thế: chương 3 câu 19, Đức Chúa phán với con người (Adam):

„Ngươi sẽ phải đổ mồ hôi trán mới có bánh mà ăn, cho đến khi trở về với đất, vì từ đất, ngươi đã được lấy ra. Ngươi là bụi đất, và sẽ trở về với bụi đất.“ (St 3,19)

Sau khi phạm tội, con người phải sống xa lìa Thiên Chúa và tiếp tục bị ma quỷ cám dỗ, họ đã đi tìm và làm ra các Ngẫu Tượng khác mà tôn thờ.

Trong thời Cựu Ước, Thiên Chúa đã giải thoát Dân của Người khỏi ách nô lệ của người Ai Cập và đã thiết lập „Giao Ước“ với họ. Trong Giao Ước, Thiên Chúa đã mạc khải cho họ rằng: Người là Thiên Chúa duy nhất mà mọi loài phải tôn thờ, và họ, họ sẽ là Dân riêng của Người và Người sẽ bảo trợ họ mãi mãi. Nhưng con người luôn bị ma quỷ cám dỗ, và đã biết bao lần người ta phản bội Thiên Chúa, thay vì tôn thờ Thiên Chúa duy nhất, họ đã tự làm ra Bò Vàng hoặc các Ngẫu Tượng khác để mà tôn thờ.

Ngày nào cũng vậy, trên truyền hình trong phần tin tức tiền tệ thế giới người ta cho chiếu lên màn hình một tượng Con Bò khỏe mạnh và một Con Gấu to lớn đứng trước ngân hàng đang chực húc nhau. Người ta dùng biểu tượng đó để nói lên đồng tiền Dolla Mỹ và đồng tiền Euro luôn đối chọi với nhau. Đây có phải là những Ngẫu Tượng mới mà nhiều người tôn thờ không?

Thiên Chúa yêu thương con người do chính Thiên Chúa tạo dựng nên theo hình ảnh của Người. Vì thế, Ngài không muốn con người phải đau khổ và muôn đời phải hư mất, nên Thiên Chúa đã không ngừng sai các ngôn sứ đi loan báo Tin Mừng cứu độ và kêu gọi trở lại với Thiên Chúa để đón nhận Tình Yêu Thương qua Lòng Thương Xót của Người.

Sách ngôn sứ Giô-na trình thuật:

„Có lời Đức Chúa phán với ông Giô-na, con ông A-mít-tai, rằng: „Hãy đứng dậy, đi đến Ni-ni-vê, thành phố lớn, và hô cho dân thành biết rằng sự gian ác của chúng đã lên thấu tới nhan Ta.“ (Gn 1,1-2). „Ông Giô-na bắt đầu vào thành, đi một ngày đàng và công bố: „Còn bốn mươi ngày nữa, Ni-ni-vê sẽ bị phá đổ.“ Dân Ni-ni-vê tin vào Thiên Chúa, họ công bố lệnh ăn chay và mặc áo vải thô, từ người lớn đến trẻ nhỏ. Tin báo đến cho vua Ni-ni-vê; vua rời khỏi ngai, cởi áo choàng, khoác áo vải thô, và ngồi trên tro.“ (Gn 3,4-6)

Qua trình thuật của ngôn sứ Giôna về ơn gọi và sứ vụ của ông, chúng ta nhận thấy rõ nét tấm lòng bao dung của Thiên Chúa đối với con người: Thiên Chúa không chỉ yêu thương những người được tuyển chọn là con cái Israel làm Dân riêng, mà Người yêu thương tất cả mọi loài. Dân thành Ni-ni-vê là dân ngoại, họ đã sống trong trụy lạc, sa đọa và gian ác đến nỗi Thiên Chúa muốn phá hủy, tiêu diệt thành ấy. Nhưng trước khi thiêu hủy, Thiên Chúa vẫn tỏ Tình Thương của Người, kêu gọi họ (và cả con nữa) sám hối về những việc làm sai trái mà trở về sống trong Trái Tim „TÌNH YÊU“ của Thiên Chúa.

Ngày nay, Giáo Hội dạy chúng ta tham dự nghi thức rắc tro lên đầu, để ta luôn nhớ rằng: „Con người được tạo dựng từ bụi đất và sẽ trở về tro bụi“. Tiền của, danh vọng, chức quyền, địa vị, kể cả sức khỏe cũng không thể giúp cho một ai thoát khỏi con đường „trở về tro bụi“.

Mùa Chay bắt đầu từ Lễ Tro.

Thiên Chúa đã sai ngôn sứ Giôel nói cho con người biết cách ăn chay mà Thiên Chúa muốn: "Bấy giờ Chúa phán: Các ngươi hãy thật lòng trở về với Ta trong chay tịnh, nước mắt và than van. Hãy xé tâm hồn, chớ đừng xé áo các ngươi. Hãy trở về với Chúa là Thiên Chúa các ngươi, vì Người nhân lành và từ bi, nhẫn nại, giầu lòng thương xót và biết hối tiếc về tai họa." (Giôel 2,12-13)

Cách ăn chay mà Thiên Chúa muốn, là ăn chay trong tâm hồn, là trở lại với Thiên Chúa phát xuất từ đáy lòng mỗi người, trở lại như trong lời kinh cầu nguyện: „Con thú nhận cùng Thiên Chúa toàn năng và cùng anh chị em, con đã phạm tội nhiều trong tư tưởng, lời nói, việc làm và những điều thiếu sót. Lỗi tại con, lỗi tại con, lỗi tại con mọi đàng. Vì vậy, con xin rất thánh Đức Bà Maria trọn đời đồng trinh, các Thiên Thần, các Thánh và Anh Chị Em khẩn cầu cho con trước tòa Thiên Chúa, để con ăn chay theo cách mà chính Chúa Giêsu đã dạy con:

"Còn khi ăn chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả: chúng làm cho ra vẻ thiểu não, để thiên hạ thấy là chúng ăn chay. Thầy bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi. Còn anh, khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm, để không ai thấy là anh ăn chay ngoại trừ Cha của anh, Ðấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Ðấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh. (Mt 6,16-18)

Dân thành Ni-ni-vê được tha thứ, vì họ sám hối thật sự, chính vua của họ đã công bố cho toàn dân ăn chay 40 ngày.

Ngày nay, Giáo Hội cũng mời gọi mọi người ăn chay theo cách Chúa đã dạy, để dọn mình và hướng tâm hồn về Mầu Nhiệm Tình Yêu. Mầu Nhiệm Chúa Giêsu hiến tế chính thân mình để cứu chuộc nhân loại. Xin cho con thấu hiểu từ sâu thẳm trong linh hồn con, là Chúa Giêsu đã gánh lấy tội lỗi của con và của cả nhân loại, để rồi chịu chết vì con trên thập giá. Thập giá đau khổ của tội lỗi đã được Chúa biến đổi thành Thánh Giá cứu độ.

Lạy Chúa Giêsu! Con đã được rửa bằng Máu và Nước từ trong Trái Tim Chúa, xin cứu lấy linh hồn con trong giờ sau hết, giờ mà thân xác con đi về cùng tro bụi. Amen.

Lễ Tro 2021

Giuse Bùi Văn Toàn, FD (Familia Dominus; Gia đình con cái của Chúa)